شح نفس

«و من يوق شح نفسه فاولئك هم المفلحون‏» .اين مضمون در آيات پيش‏هم آمده بود;در سوره حشر هم اين مضمون را خوانديم.«شح‏»عبارت‏است از بخل توام با طمع و حرص.بخل يعنى امساك،در مقابل جود كه‏بخشندگى است.

در قرآن،هم كلمه‏«بخل‏»و هم كلمه‏«شح‏»آمده است.آن طور كه‏بعضى گفته‏اند بخل عبارت است از همان حالت امساك.در فارسى هم‏مى‏گوييم فلان كس آدم بخيلى است،يعنى آدم ممسكى است،جود وبخشش ندارد.شح،بخل است‏به علاوه حرص.حال ممكن است كسى‏بخيل باشد يعنى نسبت‏به آنچه دارد خيلى ممسك باشد اما حرص اينكه‏باز بيشتر به دست آورد نداشته باشد.حريص نيست اما آنچه را كه دارد باگاز انبر هم نمى‏توان از دستش بيرون آورد.بعضى ديگر حريص هستند،آزمند هستند و دائما مى‏خواهند جمع كنند اما متقابلا بخشنده هم هستند.

ولى‏«شحيح‏»به آدمى مى‏گويند كه هر دو را با هم جمع كرده باشد،هم‏آزمند است و دائما مى‏خواهد جمع كند و هم آنچه را كه دارد حاضرنيست‏به هيچ قيمتى جود كند.اين ديگر بدترين صفتها در مورد مال وثروت است.

رسول اكرم صلى الله عليه و آله در دوره اسلام در حال طواف بودند.مردى راديدند كه در حال طواف چنين دعا مى‏كند:خدايا مرا بيامرز اگرچه مى‏دانم‏كه مرا نمى‏آمرزى!فرمودند: چرا خدا تو را نيامرزد؟عرض كرد:يارسول الله!گناه من خيلى زياد است.از كوهها و از زمين و از آسمان هم‏بيشتر است.فرمودند:آيا گناه تو از خدا هم بزرگتر است؟گناه تو از خدا كه‏ديگر بزرگتر نيست;گناهت چيست؟گفت:يا رسول الله!من آدمى هستم‏كه اگر كسى سراغ من بيايد و از من يك درهم بخواهد جان من مى‏خواهدبيرون بيايد;اگر بفهمم كسى از من چيزى مى‏خواهد اينچنين ناراحت‏مى‏شوم.فرمود:دور شو،آيا نمى‏دانى كسى كه اينچنين باشد بوى بهشت‏را نمى‏شنود؟آيا اين آيه قرآن را نشنيده‏اى: «و من يوق شح نفسه فاولئك‏هم المفلحون‏» ؟

تعبير قرآن را ببينيد.شح را براى انسان به منزله يك دشمن تلقى كرده‏است.قبلا خوانديم: «ان من ازواجكم و اولادكم عدوا لكم‏» برخى از همسران‏و فرزندان شما دشمنان شما هستند،و بعد خداوند چنين فرمود: «انمااموالكم و اولادكم فتنة‏» .در اينجا ديگر ازواج ذكر نشده است. اولاد دوبار،ازواج يك بار و اموال هم يك بار ذكر شده است.در آيه مورد بحث‏مى‏فرمايد: «و من يوق شح نفسه‏» .شح باز مربوط به مال است.هر كسى كه‏نگهداشته بشود از شر شح،يعنى از اين دشمن.مى‏بينيم شح كه صفتى‏مربوط به مال است مانند يك دشمن تلقى شده است. نتيجه اين مى‏شود كه‏همان طور كه ازواج و اولاد عملا گاهى به صورت دشمن در مى‏آيد،مال وثروت هم گاهى به صورت دشمن در مى‏آيد ولى آن كه دشمن است‏خود وجود عينى مال نيست‏بلكه آن صفت قائم به نفس انسان است كه نامش‏«شح‏»است.كسانى كه از شر اين دشمن نگهداشته بشوند آنها رستگاران‏هستند;يعنى در صورتى كه كسى از اين شر نگهداشته نشود هيچ وقت‏رستگار نمى‏شود.

«ان تقرضوا الله قرضا حسنا يضاعفه لكم‏» اگر قرض بدهيد به خدا،قرض‏نيك،قرض الحسنه، خدا آن را به شما رد مى‏كند و مضاعف هم مى‏كند. «ويغفر لكم‏» و از گناهان گذشته شما هم مى‏گذرد «و الله شكور حليم‏» و خداشكور و قدردان و حليم و بردبار است.اين تعبير را در گذشته داشتيم: «من‏ذا الذى يقرض الله قرضا حسنا» (9) .در اينجا مى‏فرمايد: «ان تقرضوا الله قرضاحسنا» اگر به خدا قرض بدهيد قرض حسن.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: